63. Het openingsconcert van ons zesde seizoen op zaterdag 15 september 2018 leek toen meteen ook op een afscheid wat betreft De Verkadezaal. De samenwerking formidabel was, maar we zouden, voor de grotere concerten, terug naar de monumentale Vermaning gaan. Inmiddels weten we beter en zijn we weer terug in De Verkadezaal. In elk geval, niemand minder dan Martin & Eliza Carthy speelden voor een uitverkochte zaal.
Martin is zo ongeveer de meest invloedrijke muzikant die de Engelse folk voortbracht. Zijn duo met Dave Swarbrick bracht in de tweede helft van de jaren zestig legendarische albums voort. Hij deed de folkpuristen gruwen toen hij lid werd van Steeleye Span, en vervolgens The Albion Country Band, en bleef grenzen verleggen. Hij keerde wel geregeld weer terug naar die pure folk, solo of met The Watersons – de zingende dynastie uit Yorkshire (Carthy huwde Norma Waterson en werd dus familie), maar hij zat nooit ver af van het experiment in o.a. Brass Monkey en The Imagined Village. De dochter van Martin en Norma, Eliza, was daar ook lid van – eerder troffen vader en zoon (én moeder) elkaar muzikaal al in Waterson: Carthy.
Intiem vakwerk van twee fenomenen
Eliza is sindsdien uitgegroeid tot één van de toonaangevende muzikanten in de Engelse folk, maar ook zij heeft zich nooit in het traditionele folk-hoekje vast laten roesten. Hoewel ze veel hebben samengewerkt door de jaren heen zowel op het podium als op albums, maakten vader en dochter pas in 2014 een echt duo-album, te weten The Moral Of The Elephant – en dat was een album dat die folkpuristen dan wel weer blij maakte. Maar die lieden zijn tegenwoordig allang niet meer zo kortzichtig als dat ze in Carthy’s jonge jaren waren. Het concert van Martin & Eliza Carthy was fenomenaal, intiem, vakwerk van twee fenomenen.
Het voorprogramma werd verzorgd door CocoNaff & Friends – een “oriental fusion band”; muziek gebaseerd op Arabische maqams vermengd met flamengo – zie het als een muzikale connectie tussen Damascus en Andalucië. Dit trio bestaat uit de Syrische gitarist Ahmad Naffory, Claudia Willmitzer (oud, arabische voorloper van de luit) en Simon Basher.
Beeld van het optreden van Martin & Eliza Carthy
Snapshot uit de nieuwsbrief (2018)
Gelukkig was dit weer een concert dat zonder ook maar enig hoofdbreken verliep. Behalve voor vader en dochter Carthy dan, die om 3 uur ’s nachts van huis vertrokken teneinde een ochtendvlucht naar Schiphol te halen. Het werd een lange, maar verder probleemloze dag. Iedereen uitstekend op tijd. Toen, na de soundcheck, eigenaar Gerard ons verwelkomde voor het diner in Sagrestano zei hij bij binnenkomst: “zo! Jullie hebben een strak schema!” – want we arriveerden zowat op de afgesproken minuut.
We hebben het hier over een persoonlijke Held met de hoofdletter H. Die hebben we al wel vaker gehad. Altijd is er de mogelijkheid dat Helden van een voetstuk kunnen vallen omdat ze wellicht persoonlijk nou niet echt prettig zouden kunnen zijn. Andermaal hoefde ik niet te vrezen. Zowel Martin als Eliza waren reuze gemakkelijk in de omgang, vriendelijk, totaal geen gedoe, een dosis humo … beschaafd en aardig.
Voor aanvang van het diner in Sagrestano was Martin geïnteresseerd in de naastgelegen Vermaning, waar hij dus níet zou spelen. Ik nam hem mee, liet hem de toch altijd indrukwekkende zaal zien. Er was een jongedame op de vleugel aan het spelen. We fluisterden, onder de indruk van de toch wat plechtige sfeer, met de klassieke vleugel-klanken in die verder lege zaal. Terwijl we fluisterden, vergat ik volkomen om “in awe” te zijn.
Wandelende platenhoes
Daar stond ik, met Martin Carthy, in Zaandam het dak van een kerk aan de Westzijde te bewonderen. Een hoofd voor mij zo bekend als bijvoorbeeld dat van McCartney. Waarmee ik bedoel: een wandelende platenhoes, maar tegelijk een doodnormale, aardige, oprecht geïnteresseerde oudere heer. Die zelf tijdens het concert de dag erna in Oisterwijk de bezichtiging van dat gebouw nog eens aanhaalde. Hij baalde kennelijk een beetje dat hij er niet kon spelen.
Geopend werd er door CocoNaff & Friends: imposante flamengo-gitaar, oud (Arabisch luit-achtig) en simpele doch effectieve percussie. Dat was weer eens wat anders. Ahmad en consorten spelen geregeld in Amsterdam en omstreken, waaronder in De Peper aan de Overtoom. Tekenend voor de Carthy’s was, dat ze niet in hun kleedkamer wachtten tot het hun tijd was. Maar gewoon de set van de support act bijwoonden en aldus oprecht interesse toonden.
Roots en Royalty aan de Zaan
Over Martin & Eliza Carthy, verscheen daags na het concert op Mixedworldmusic een recensie van de hand van Ton Maas. En we onder de kop Roots en Royalty aan de Zaan. Met zijn toestemming nemen we de tekst integraal over.
“Roots aan de Zaan programmeert al zes jaar lang concerten van toonaangevende artiesten uit de wereld van de folk en aanverwanten, zoals singer-songwriters. Niet zelden weten ze de crème-de-la-crème te strikken voor een concert in Zaandam. Martin Simpson, The Unthanks, Cara Dillon, Eric Taylor, Julie Murphy, Altan, Magna Carta, Fotheringay en vele anderen passeerden al de revue.
Afgelopen zaterdagavond had de Zaanse club een heuse klapper in de aanbieding in de gedaante van Martin Carthy, pionier van de Britse folkbeweging in de jaren zestig, en zijn inmiddels al even beroemde dochter Eliza.
Hij oogt fragiel, maar zijn krachtige stem en zijn uit duizenden herkenbare gitaarspel, statig en trefzeker, weerspreken die indruk meteen zodra hij en dochter Eliza beginnen aan hun optreden bij Roots aan de Zaan. Een concert dat pas na dik twee uur zal eindigen. De Carthy’s – vader Martin (MBE), moeder Norma (Waterson) en dochter Eliza – staan in Engeland te boek als ‘royal family of folk’, maar aan decorum hebben ze lak. Dus wordt er onderhoudend gekletst met het publiek en ook onderling, tijdens vaak aandoenlijke of juist hilarische vader-dochtermomenten.
Een heel enkele keer struikelt Martin toch over een akkoord, zoals in het trage intro van Happiness. Met een grijns breekt hij zijn spel af, loopt naar voren en begint ten overstaan van het publiek zijn vingers te tellen. Ze zijn er allemaal nog. Als Eliza dan eindelijk aan de beurt is om aan het eerste couplet te beginnen, is zij het die onderbreekt. Ze zegt: ‘O ja, mijn vader vroeg me of ik jullie wil vertellen dat dit nummer is geschreven door Molly Drake.’ . ‘De moeder van Nick’, voegt ze er nog aan toe. Hoewel er waarschijnlijk niemand in de zaal zit die dat nog niet wist. Dit zijn fans, die het repertoire van de Carthy’s kennen als ware het hun broekzak.
Maar niet iedereen kent de verhalen achter de songs, dus wordt er aandachtig geluisterd naar de nadere toelichtingen. Eliza vertelt hoe ze gefascineerd is geraakt door de betrekkelijkheid van waarheden. Vandaar The Moral of the Elephant, een bewerking van het beroemde gedicht van John Godfrey Saxe over vijf blinden die op de tast mogen kennismaken met een olifant, elk via een ander lichaamsdeel. Het gesprek over hun bevindingen eindigt in gekrakeel over wat een olifant voor iets is.
‘They’re all right, and they’re all wrong. It’s just like religious wars’, aldus Eliza. Ook legt ze uit hoe liederen in de loop der tijd uiteenvallen in fragmenten die soms een eigen leven gaan leiden, of juist samenklonteren tot nieuwe vertellingen. De traditie is iets levends. Zo kent het lied Waking Dreams vele gedaanten. Eliza: ‘It’s been a religious hymn and even a murder ballad, but for me it’s a song about lost love.’ Ze vergeet nog te vermelden dat je er zelfs actuele misstanden mee aan de kaak kunt stellen, zoals Chris Wood enkele jaren geleden deed met zijn versie, Hollow Point. Toen werd het een vlammende aanklacht tegen de manier waarop Britse veiligheidstroepen na de aanslag in de Londense metro een Braziliaanse elektriciën neerschoten die per abuis werd aangezien voor terrorist.
Het is een voorrecht om echt grote artiesten als de Carthy’s aan het werk te zien. Met gestaalde perfectie heeft het weinig of niets te maken, wel met doorleefd vakman/vrouwschap. De ongedwongenheid van hun optreden zou de indruk kunnen wekken dat het allemaal vanzelf gaat, maar wie zelf enige ervaring heeft met musiceren weet wel beter. Eerst is er de lange weg naar meesterschap, voordat je er speels bovenuit kunt stijgen, zoals Eliza en haar vader in de Verkadezaal van Fluxus demonstreren. Zonder merkbare inspanning weten ze de aandacht van hun publiek twee uur lang vast te houden.
Dat er toch sprake is van enig protocol, blijkt heel terloops bij de toegift. Met een olijke blik in de ogen vertelt Eliza dat haar moeder ooit heeft bepaald dat ze voortaan gewoon op het podium zullen blijven staan tijdens het laatste applaus. ‘Nergens noor nodig, al dat heen en weer lopen!’. Waarop Martin vervolgt: ‘Jullie hebben de hele avond moeten luisteren naar de meest obscure liedjes. Maar tot slot zullen we één heel beroemd nummer zingen!’ ‘En het is niet Scarborough Fair!’ grapt Eliza er nog snel doorheen, maar de onmiskenbare groove van John Barleycorn is dan al overduidelijk te horen.”
Na de pauze waren er bloemen voor Moon en Ria van De Verkadezaal. Bij onze concerten aldaar onze geweldig behulpzame steunen en toeverlaten voor wie niets ooit teveel was. We verwelkomden Bert Ridderbos terug achter de knoppen, na wat een best zware periode genoemd kan worden. Maar het ligt in de lijn der verwachting, dat Bert vanaf februari weer onze vaste man zal zijn op geluid. Tot die tijd vervangt Erik de Jong hem, en die is net zo kundig. Jelle van der Weiden assisteerde Bert, top.
Postscript: de bloemen bij afscheid van De Verkadezaal bleken heel voorbarig. Een halfjaar later (en een storm verder) keerden we er terug, om er niet meer weg te gaan.
